Hertekende stripverhalen van Bommel

Inleiding

De dagblad stripverhalen van heer Bommel en zijn jonge vriend Tom Poes zijn voor de boekuitgave ten op zichte van de krantenuitgave enorm aangepakt want de bijbehorende tekst is erg veranderd. Deze veranderingen worden uitvoerig beschreven in de trilogie Nu begrijpt u wat ik bedoel! Wij raden iedereen aan om deze boeken te kopen want ze zijn onmisbaar voor de Bommel-kenner.


Buiten de tekstuele veranderingen is er met de afbeeldingen ook veel gebeurd. In dit artikel gaan we op zoek naar Bommelverhalen die hertekend zijn. Als eerste valt op dat in de Bommelverhalen de nummering af en toe is aangepast en nieuwe afleveringen zijn toegevoegd. Deze krijgen in de nummering vaak, doch niet altijd, een "A" toegevoegd. De eerste aflevering waar dit gebeurt is aflevering 332 in BV29 Tom Poes en de geheimzinnige sleutel. In dit stripverhaal hebben vier afleveringen een "A" nummer: 332, 335, 337, 346. We zullen analyseren of deze nieuwe aflevering misschien hertekeningen zijn.

Er zijn 177 Bommelverhalen die de nummers BV1 t/m BV177 hebben. Alle afleveringen hebben een nummer en wat op valt is dat de nummering van de afleveringen niet altijd aansluit. De eerste keer gebeurt dit tussen de verhalen BV39 Tom Poes en het lijmteem (nummers 934-999) en BV 40 Heer Bommel en de volvetters (nummers 1001-1089). Wat is er met nummer 1000 aan de hand? In deze aflevering 1000 zegt heer Bommel dat er vandaag geen avontuur is maar dat er een klein feestje gevierd wordt om de 1000ste aflevering te vieren. Het is dus geen verhaal maar wel een tussenaflevering. Dit zal vaker gebeuren en deze tussenafleveringen zullen we aangeven met een BT nummer.

Dit is echter niet de eerste keer dat er een tussenaflevering gepubliceerd wordt. Op 28 januri 1942 wordt al eerder een tussenaflevering geproduceerd maar deze heeft geen nummer. In deze aflevering wordt gemeld dat de publicatie van Tom Poes onderbroken wordt omdat er een stedentocht geschaatst moet worden. Hier zullen we alle tussenafleveringen analyseren.

Er zijn ook periodes dat er geen Bommelverhaal in de krant staat. Vaak, maar niet altijd, worden deze periodes ook aangekondigd zonder dat daar een genummerde aflevering voor gebruikt wordt.

Ook komt er een tijd dat er herplaatsingen van oude Bommelverhalen komen. Zo zijn er 63 verhalen herplaatst in de NRC. De publicatie van nieuwe verhalen, tussenafleveringen, herplaatsing en vakanties kunnen in dit schema van de publicaties in De telegraaf en het NRC gelezen worden.

Op zoek naar de hertekeningen

We zullen alle verhalen waarvan een aflevering aangepast is bij de boekuitgave analyseren om te kijken of het een hertekend verhaal is. De verhalen die een zogenaamd hernummerde aflevering hebben zijn daartoe de beste kandidaten maar we beperken ons natuurlijk niet tot deze. De conclusie is dat er drie verhalen hertekend zijn voor de boekuitgave:
  1. BV125 Heer Bommel en de tuttelwurm
  2. BV133 Tom Poes en de erfpachter
  3. BV173 Heer Ollie en een Bommelding
De verhalen die een aangepaste aflevering hebben (vaak met "A" nummer) zijn de volgende.

V-nummer Titel Aantal aangepast Aangepaste afleveringen Lengte dagbladpublicatie Lengte boekpublicatie Verschil Weggelaten
BV29 Tom Poes en de geheimzinnige sleutel 4 332A, 335A, 337A, 346A 98 89 9 334, 336, 339-345
BV31 Tom Poes en de zeeslang 4 417A, 418A, 421A, 422A 33 31 2 414, 424
BV33 Tom Poes en de Pierrace 3 510A, 543A, 544A 65 63 2 511, 512
BV37 Heer Bommel en de betoverde prinses 3 831A, 854A, 861A 92 80 12 803-805, 814, 815, 832-835, 855, 856, 862
BV41 Tom Poes en het Wegwerk 3 1130A, 1140A, 1141A 89 80 9 1131-1139
BV123 Heer Bommel en de bevrijding van Sollidee 1 6333 74 69 5 6334-6338
BV125 Heer Bommel en de tuttelwurm 1 6480 54 53 1 Ongenummerd
BV167 Heer Bommel en het spijtlijden 1 0840A 88 83 5 837, 838, 842-844
BV 173 Heer Ollie en een Bommelding 1 1342 76 71 5 1337-1342

Naar de analyse van bovenstaande verhalen kan men in onderstaande lijst direct via de link gaan.
  1. BV29 Tom Poes en de geheimzinnige sleutel
  2. BV31 Tom Poes en de zeeslang
  3. BV33 Tom Poes en de Pierrace
  4. BV37 Heer Bommel en de betoverde prinses
  5. BV41 Tom Poes en het Wegwerk
  6. BV123 Heer Bommel en de bevrijding van Sollidee
  7. BV125 Heer Bommel en de tuttelwurm
  8. BV167 Heer Bommel en het spijtlijden
  9. BV173 Heer Ollie en een Bommelding
Verder zijn er nog verhalen waarin veranderingen gedaan zijn die onafhankelijk van de nummering zijn. Dit zijn:
  1. BV48 Heer Bommel en het wroeg-wezen
  2. BV49 Tom Poes en de Schoonschijners
  3. BV99 Tom Poes en het huilen van Urgje
  4. BV133 Tom Poes en de erfpachter
In de eerste drie van bovenstaand lijstje is de aanpassing te klein om een hertekening te rechtvaardigen maar bij de erfpachter is dat, zoals eerder vermeld, wel degelijk het geval.

Voor de volledigheid geven we nog een lijstje van de verhalen die in de boekuitgave, wat tekeningen betreft, eenvoudig ingekort zijn door afleveringen weg te laten. Er is dus niets in de tekeningen van de afleveringen die overbleven veranderd.

V-nummer Titel Lengte dagbladpublicatie Lengte boekpublicatie Verschil Weggelaten platen
BV27 Tom Poes en de nieuwe ijstijd 70 68 2 194,195
BV30 Tom Poes en de grootgroeiers 45 44 1 390
BV32 Heer Bommel stuit de vooruitgang 51 50 1 483
BV36 Tom Poes en Horror de Ademloze 72 71 1 756
BV46 Tom Poes en de geheimzinnige gaper 69 68 1 1426
BV62 Tom Poes en de doffe Doffer 56 55 1 2336
BV69 Heer Bommel en de Atlantiër 69 68 1 2765
BV70 Tom Poes en de giegelgak 51 49 2 2832, 2833
BV75 Heer Bommel en de Zwarte Zwadderneel 52 51 1 3161
BV82 Tom Poes en de Kiekvogel 94 93 1 3596
BV97 Tom Poes en de niks 68 66 2 4515, 4534
BV98 Heer Bommel en de Pikkinring 65 60 5 4550, 4560, 4561, 4564, 4607
BV101 Heer Bommel en de grauwe razer 80 76 4 4759 t/m 4762
BV105 Tom Poes en de grootdoener 85 73 12 5078 t/m 5089
BV107 Tom Poes en het monster Trotteldrom 64 63 1 5282
BV108 Heer Bommel en de killers 71 69 2 5329, 5343
BV116 Heer Bommel en de trullenhoedster 78 77 1 5908
BV118 Tom Poes en de Maanblaffers 63 62 1 6030
BV122 Tom Poes en de hupbloemerij 65 64 1 6256
BV128 Heer Bommel en het platmaken 79 78 1 6689
BV137 Tom Poes en de ombrenger 78 78 0 7228A - toegevoegd, 7344 - weggelaten
BV151 Heer Bommel en de wind der verandering 72 71 1 8295
BV165 Heer Bommel en de wadem 97 95 2 0581, 0665
BV172 Heer Bommel en de spalt 95 94 1 01298
BV175 Heer Bommel en de vergelder 79 78 1 01513A

Er is dus, zoals men in bovenstaande tabel kan zien, ook een verhaal dat zowel ingekort als uitgebreid is:
  1. BV137 Tom Poes en de ombrenger
Gek genoeg zijn er ook verhalen die in de boekuitgave langer zijn dan de krantuitgave.

V-nummer Titel Lengte dagbladpublicatie Lengte boekpublicatie Verschil Toegevoegde platen
BV52 Tom Poes en de wens-werkster 79 80 -1 1796
BV157 Heer Bommel en de Grote Onthaler 115 116 -1 8840A
BV163 Heer Bommel en de andere wereld 72 73 -1 0414

Analyse kandidaat verhalen

In onderstaande paragrafen zullen we alle verhalen die een aangepaste aflevering hebben analyseren om te zien of er sprake is van een hertekend verhaal.

BV29 Tom Poes en de geheimzinnige sleutel

Het stripverhaal BV29 Tom Poes en de geheimzinnige sleutel is het eerste stripverhaal waarin platen hernummerd zijn. De afleveringen 332, 335, 337, 346 zijn hernummerd. Deze veranderingen in deze afleveringen kunnen hieronder gezien worden.

In aflevering 332 ➔ 332A is het derde plaatje vervangen door het derde plaatje van aflevering 334:



In aflevering 335 ➔ 335A is het derde plaatje vervangen door het derde plaatje van aflevering 336:



In aflevering 337 ➔ 337A is het tweede plaatje vervangen door het eerste plaatje van aflevering 340 en het derde plaatje is vervangen door het derde plaatje van aflevering 344:



In aflevering 346 ➔ 346A is het tweede plaatje van aflevering 345 als eerste plaatje gezet. Het tweede en derde plaatje zijn verschoven:


Gezien het feit dat er alleen plaatjes gehusseld zijn rechtvaardigd dit geen hertekening.

BV31 Tom Poes en de zeeslang

In het stripverhaal BV31 Tom Poes en de zeeslang zijn de afleveringen 417, 418, 421, 422 hernummerd. Niet alleen zijn in de nieuwe versie deze afleveringen hernummerd en alle plaatjes gehusseld maar is ook de volgorde van de afleveringen aangepast. De nieuwe volgorde is:

Boekverie:
411-412-413-415-416-417A-422A-423-418A-419-420-421A-425
P1-P2-P3-P4-P5-P6-P7-P8-P9-P10-P11-P12-P13

De veranderingen in de genoemde afleveringen kunnen hieronder gezien worden.

In aflevering 417 ➔ 417A is het derde plaatje vervangen door het tweede plaatje van aflevering 421:



In aflevering 418 ➔ 418A is het derde plaatje van aflevering 417 als het eerste plaatje gezet. De andere twee plaatjes zijn verschoven:



In aflevering 421 ➔ 421A zijn het tweede en het derde plaatje vervangen door de eerste twee plaatjes van aflevering 424. En het laatste plaatje is gespiegeld:



In aflevering 422 ➔ 422A Het eerste plaatje is het laatste plaatje van aflevering 421. De andere twee plaatjes zijn verschoven:


Er zijn voornamelijk alleen plaatjes gehusseld. Een plaatje is gespiegeld en een enkel plaatje lijkt enigzins verbreed. Dit rechtvaardigd echter geen hertekende versie.

BV33 Tom Poes en de Pierrace

In het stripverhaal BV33 Tom Poes en de Pierrace zijn de afleveringen 510, 543, 544 hernummerd. De veranderingen in de genoemde afleveringen kunnen hieronder gezien worden.

In aflevering 510 ➔ 510A is het tweede plaatje vervangen door het eerste plaatje van aflevering 512 en het derde plaatje vervangen door het derde plaatje van aflevering 512:



In aflevering 543 ➔ 543A is het derde plaatje vervangen door het eerste plaatje van aflevering 544:



In aflevering 544 ➔ 544A is het eerste plaatje vervangen door het derde plaatje uit aflevering 543:


Er zijn voornamelijk alleen plaatjes gehusseld. Dit rechtvaardigd geen hertekende versie.

BV37 Heer Bommel en de betoverde prinses

In het stripverhaal BV37 Heer Bommel en de betoverde prinses zijn de afleveringen 831, 854, 861 hernummerd. De veranderingen in de genoemde afleveringen kunnen hieronder gezien worden.

In aflevering 831 ➔ 831A is het tweede plaatje vervangen door het tweede plaatje van aflevering 834 en het derde plaatje vervangen door het derde plaatje van aflevering 835:



In aflevering 854 ➔ 854A is het derde plaatje vervangen door het tweede plaatje van aflevering 856:



In aflevering 861 ➔ 861A zijn het tweede en derde plaatje vervangen door het tweede en derde plaatje van aflevering 862:


Er zijn voornamelijk alleen plaatjes gehusseld. Het eerste plaatje in aflevering 862 is wel erg afkapt. Commisaris Bulle Bas is er zelfs helemaal afgevallen. Waarom aflevering 861 hernummerd is, is een raadsel. Men had ook 861 kunnen weglaten en 862 kunnen hernummeren omdat van deze aflevering twee plaatjes gebruikt zijn. Dit alles rechtvaardigd echter geen hertekende versie.

BV41 Tom Poes en het Wegwerk

In het stripverhaal BV41 Tom Poes en het Wegwerk zijn de afleveringen 1130, 1140, 1141 hernummerd. De veranderingen in de genoemde afleveringen kunnen hieronder gezien worden.

In aflevering 1030 ➔ 1030A zijn het tweede en het derde plaatje vervangen door het tweede en het derde plaatje van aflevering 1134. Het eerste plaatje van 1030A lijkt veranderd maar is een onderdeel van het eerste plaatje van 1130. Het is van onder afgekapt en breder gemaakt zodat de bocht van de weg beter aansluit bij het volgende plaatje:



In aflevering 1040 ➔ 1040A is het laatste plaatje van aflevering 1139 nu het eerste plaatje. De andere twee plaatjes zijn verschoven:



In aflevering 1041 ➔ 1041A is het laatste plaatje van aflevering 1140 als eerste plaatje genomen:


De aanpassingen in de plaatjes zijn geen hertekingen dus er is geen rechtvaardiging voor een hertekening nummer voor de boekversie.

BV48 Heer Bommel en het wroeg-wezen

In het stripverhaal BV48 Heer Bommel en het wroeg-wezen is een opvallende verandering in het allereerste plaatje (aflevering 1566). In het originele verhaal staat in het eerste plaatje op de kalender het getal 30 waarbij gemeld wordt dat het de verjaardag van heer Ollie is ("Toen Tom Poes op een dag op de kalender keek, herinnerde hij zich dat heer Ollie hem die avond uitgenodigd had, omdat het zijn verjaardag was"). In BV 64 Tom Poes en het slaagsysteem in aflevering 2428 wordt echter vermeld dat heer Ollie op een 13 jarig is ("Ik ben niet jarig. Ik word jarig! verbeterde heer Ollie. Op zondag de dertiende").

Deze inconsistentie wordt in de boekuitgave netjes gecorrigeerd.

1566 P1.1 Krant 1566 P1.1 Boek

Zoals in Nu begrijpt u wat ik bedoel! - Deel 1 pagina 327 vermeld wordt, beweert heer Bommel in BV127 Tom Poes en de astromanen in aflevering 6583 dat hij een Boogschutter is ("Heer Ollie luisterde niet verder. Hij greep de krant en liet zijn ogen over het kolommetje dwalen. Zo doende ontspanden zijn trekken zich en ten slotte barstte hij in lachen uit. Hahahaha! riep hij. Kijk nu toch eens aan. Ik ben een boogschutter.")

Aangezien een Booschutter jarig is tussen 22 november en 21 december kunnen we inderdaad concluderen dat Bommel jarig is op 13 december.

Deze kleine verandering rechtvaardigd echter niet een hertekening.

BV49 Tom Poes en de Schoonschijners

In het stripverhaal BV49 Tom Poes en de Schoonschijners is een kleine verandering in het tweede plaatje van aflevering 1648. De onleesbarte tekst in de krant is vervangen door een leesbare tekst.

1848 P39.2 Krant 1566 P39.2 Boek

Deze kleine verandering rechtvaardigd echter niet een hertekening.

BV99 Tom Poes en het huilen van Urgje

In het stripverhaal BV99 Tom Poes en het huilen van Urgje is in aflevering 4622 de picknickmand uit de eerste twee plaatjes verwijderd. In aflevering 4611 wil Hoppenkwintel de picknickmand stelen maar Bommel pakt de mand weer van hem af. Het is dan ook zeer onwaarschijnlijk dat deze mand tevoorschijn komt bij het huisje van de familie Heul.



De aanpassingen in de plaatjes zijn geen hertekingen dus er is geen rechtvaardiging voor een hertekening nummer voor de boekversie.

BV 123 Heer Bommel en de bevrijding van Sollidee

In het stripverhaal BV 123 Heer Bommel en de bevrijding van Sollidee zijn de plaatjes in de afleveringen 6333 veranderd. Eigenlijk zou deze aflevering in de boekuitgave dus 6333A moeten zijn om de aflevering van het origineel te onderscheiden. De veranderingen in de genoemde aflevering kunnen hieronder gezien worden.

In aflevering 6333 zijn het tweede en derde plaatje van het origineel het eerste en tweede plaatje van de nieuwe 6333 geworden. Het eerste plaatje van 6334 is het derde plaatje van de nieuwe 6333 geworden:



De aanpassingen in de plaatjes zijn geen hertekingen dus er is geen rechtvaardiging voor een hertekening nummer voor de boekversie.

BV 125 Heer Bommel en de tuttelwurm

In het stripverhaal BV 125 Heer Bommel en de tuttelwurm zijn de laatste twee plaatjes van aflevering 6480 veranderd. In de krantenversie van dit verhaal komt na aflevering 6480 van dit verhaal een ongenummerde tussenaflevering.

BV125a P54.1 t/m P53.3

In deze aflevering wordt uitgelegd wat Joost deed om terug te komen naar Bommelstein. Daar vindt hij het briefje waarin staat dat heer Ollie een tijdje naar het buitenland gegaan is. Dit omdat er een tijdje in de krant geen Bommel afleveringen geplaats zullen worden. Deze aflevering kunnen we duidelijk tot het verhaal de Tuttelwurm rekenen omdat duidelijk aan het eind van de aflevering staat dat dit het einde van het verhaal is. Dat deze aflevering weer gebruikt is voor het begin van BV126 De verdwenen heer doet daar niets aan af.

Echter, in het boek is deze ongenummerde aflevering niet gebruikt en om dit te verzachten zijn de laatste twee plaatjes van aflevering 6480 veranderd. Dit rechtvaardigd dus zeker een hertekeningsnummer. Dus de krantenversie krijgt nummer BV125a en de boekversie krijgt nummer BV125b.

BV125a P53.1 t/m P53.3
BV125b P53.1 t/m P53.3


Toen het volgende verhaal BV126 De verdwenen heer in de krant verscheen werden de eerste twee plaatjes van de bovengenoemde tussenaflevering hergebruikt in aflevering 6481. Het derde plaatje werd toegevoegd. In de pocket uitgave van de bezige bij Als u mij wilt verschonen werd echter ook het derde plaatje van de tussenaflevering gebruikt. Eigenlijk werd dus de gehele tussenaflevering gebruikt. In latere boekuitgaven werd weer teruggevallen op de aflevering uit de krantenversie. Voor dit verhaal is dus niet opnieuw getekend.

BV133 Tom Poes en de erfpachter

In het stripverhaal BV133 Tom Poes en de erfpachter zijn bijna alle plaatjes waarin de zoon van Grit voorkomt aangepast. Het eerste plaatje waarin dit voorkomt is het derde plaatje in aflevering 7053.

BV133a P35.3 (7053) BV133b P35.3 (7053)

Na dit plaatje zijn er nog 11 andere plaatjes die aangepast zijn:

BV133a P36.1 (7054) BV133b P36.1 (7054)
BV133a P40.3 (7058) BV133b P40.3 (7058)
BV133a P41.1 (7059) BV133b P41.1 (7059)
BV133a P41.2 (7059) BV133b P41.2 (7059)
BV133a P42.1 (7060) BV133b P42.1 (7060)
BV133a P42.2 (7060) BV133b P42.2 (7060)
BV133a P57.3 (7075) BV133b P57.3 (7075)
BV133a P58.1 (7076) BV133b P58.1 (7076)
BV133a P60.1 (7078) BV133b P60.1 (7078)
BV133a P60.2 (7078) BV133b P60.2 (7078)
BV133a P62.2 (7080) BV133b P62.2 (7080)

Gezien het feit dat plaatje 2 in aflevering 7078 (P60.2) veranderd is, is het opmerkelijk dat het eerste plaatje in aflevering 7067 (P49.1) niet veranderd is:

BV133a/b P49.1 (7067)

Door deze veranderingen is het gerechtvaardigd om de krantenversie van dit stripverhaal BV133a te noemen en de versie in de boeken BV133b.

BV137 Tom Poes en de ombrenger

In dit stripverhaal is aflevering 7344 weggelaten. Echter aflevering 7328A is toegevoegd.

BV137 7328A

De toevoeging van deze aflevering is wel nuttig omdat hier de bovenbaas Amos W. Steinhacker in dit verhaal beter geïntroduceerd wordt.

Het gekke doet zich voor dat de lengte van het stripverhaal in de krant 78 afleveringen is, en dat de lengte van het stripverhaal in het stripboek ook 78 afleveringen is. Er zijn echter 79 afleveringen (7303-7380 en 7328A). Omdat er dus 79 afleveringen zijn, zullen we de lengte van dit stripverhaal op 79 zetten, ook al is geen enkele publicatie met deze 79 aflevering achter elkaar ooit verschenen (voor zover wij weten).

BV167 Heer Bommel en het spijtlijden

In het stripverhaal BV167 Heer Bommel en het spijtlijden is de afleveringen 0840 hernummerd. De veranderingen in deze afleveringen kunnen hieronder gezien worden.

In aflevering 0840 ➔ 0840A is het tweede plaatje vervangen door het tweede plaatje van aflevering 0844 en het derde plaatje vervangen door het derde plaatje van aflevering 0844:


BV173 Heer Ollie en een Bommelding

In het stripverhaal BV173 Heer Ollie en een Bommelding is de afleveringen 01342 aangepast. We schrijven hier aangepast en niet hernummerd omdat, in tegenstelling tot de andere veranderingen, de nieuwe aflevering niet een A (dus 01342A) gekregen heeft. De afleveringen 01337 t/m 01341 zijn wegelaten en om de aansluiting op aflevering 01342 weer goed te maken zijn de eerste twee plaatjes veranderd. De veranderingen in deze aflevering kunnen hieronder gezien worden. Het lijkt er zelfs op dat de Bommel uit plaatje 2 van deze aflevering hergebruikt is want zijn houding is exact gelijk.

In aflevering 01342 (krnt) ➔ 01342 (boek) zijn de eerste twee plaatjes veranderd.:


De plaatjes uit de nieuwe aflevering komen niet uit de weggelaten afleveringen en dus is het verhaal in het stripboek een echte hertekening van het verhaal in de krant.